Cyberprzemoc - porady
W obecnych czasach dzieci funkcjonują online już na bardzo wczesnym etapie swojego życia. Nieograniczony dostęp do sieci to przede wszystkim wielka szansa, ale też równie duże zagrożenie. Jeszcze bardziej zanurzone w wirtualnej rzeczywistości i pozbawione czujnego oka dorosłych są nastolatki. Obrażanie na portalach społecznościowych, nękanie SMS-ami, publikowanie ośmieszających zdjęć to tylko niektóre przykłady nowego, coraz powszechniej występującego zjawiska: agresji w sieci. Dlatego pamiętaj: tak jak od początku chronisz małe dziecko przed upadkami, przed kłótniami z rówieśnikami na podwórku lub w piaskownicy, tak samo musisz go strzec w wirtualnej rzeczywistości.
Technologia mobilna sprawia, że młodzi ludzie bez naszej wiedzy mogą być online w każdym miejscu i o każdej porze. Przeciętny nastolatek spędza w internecie ponad cztery godziny dziennie, a prawie 8% młodzieży korzysta z niego nawet w nocy, czasami aż do godzin porannych. Współczesne nastolatki masowo używają też portali społecznościowych. Do posiadania profili w takich serwisach jak Facebook, Snapchat czy Instagram przyznaje się ponad 90% młodych ludzi. Media społecznościowe są dla młodzieży przede wszystkim narzędziem komunikacji, podtrzymywania kontaktów towarzyskich i rozrywki.
Niemal nieustanne przebywanie w wirtualnym świecie sprawia, że przenoszą się tam także tradycyjne zjawiska i problemy. Jednym z nich jest przemoc, która przybiera coraz bardziej wyszukane formy, a co gorsze: jest przez dorosłych trudniej dostrzegana.
Obrażanie na portalach społecznościowych, nękanie SMS-ami, publikowanie ośmieszających zdjęć to tylko niektóre przykłady nowego, coraz powszechniej występującego zjawiska: agresji w sieci. Wyniki badań pokazują, że doświadcza jej już ponad połowa dzieci w Polsce. Dlatego pamiętaj: tak jak od początku chronisz małe dziecko przed upadkami, przed kłótniami z rówieśnikami na podwórku lub w piaskownicy, tak samo musisz go strzec w wirtualnej rzeczywistości. Tym bardziej, że dla naszych pociech bycie offline i online to jedno i to samo życie.
Cyberprzemoc to przemoc z użyciem urządzeń elektronicznych, najczęściej telefonu bądź komputera. Bywa określana także jako cyberbullying, nękanie, dręczenie, prześladowanie w internecie. Niezależnie od określenia, jej celem zawsze jest wyrządzenie krzywdy drugiej osobie. Cyberprzemoc to – podobnie jak przemoc tradycyjna – regularne, podejmowane z premedytacją działanie wobec słabszego, który nie może się bronić.
Najczęstsze FORMY cyberprzemocy:
-agresja słowna, np. wyzywanie na czatach internetowych, zamieszczanie komentarzy na forum internetowym w celu ośmieszenia, sprawienia przykrości lub wystraszenia innej osoby;
-upublicznianie upokarzających, przerobionych zdjęć i filmów;
-zamieszczanie przykrych komentarzy na profilach innych osób w portalach społecznościowych;
-włamanie na konto i podszywanie się pod kogoś w celu zamieszczania w jego imieniu obraźliwych postów i zdjęć na profilach innych użytkowników;
-szantażowanie;
-ujawnianie sekretów;
-wykluczanie z grona „znajomych” w internecie;
-celowe ignorowanie czyjejś działalności w sieci.
O cyberprzemocy, podobnie jak o innych zagrożeniach wynikających z korzystania z internetu, warto rozmawiać z dziećmi zanim jeszcze ich doświadczą. Trzeba uczyć je, jak poruszać się w wirtualnym świecie, aby nie narażać się na niebezpieczeństwo. Oto kilka porad, które pomogą ci uchronić twoje dziecko przed cyberprzemocą:
-Rozmawiaj z dzieckiem o zjawiskach, które mają miejsce w internecie.
-Sprawdź, co twoje dziecko wie o cyberprzemocy i czy zna sposoby reagowania w sytuacji, gdy ktoś jest nękany online.
-Umów się z dzieckiem, że jeśli przydarzy się coś, co je zaniepokoi lub zdenerwuje, może do ciebie ze wszystkim się zwrócić. Zapewnij, że jeśli ktoś dokucza mu w sieci, wystarczy, że cię o tym powiadomi, a ty postarasz się mu pomóc.
-Rozmawiaj z dzieckiem o zasadach ochrony prywatności w internecie. Uświadom mu, jakie zagrożenia wiążą się z nadmiernym publikowaniem informacji o sobie, zamieszczaniem swoich zdjęć i filmów w sieci, dzieleniem się na portalach społecznościowych swoimi myślami i przeżywanymi uczuciami. Porozmawiajcie o tym, w jaki sposób niektórzy internauci mogą wykorzystać takie informacje.
-Uczul dziecko, że wszystko, co opublikuje w sieci może zostać skopiowane i rozpowszechnione niekoniecznie w taki sposób, w jaki byśmy chcieli. Jeśli zdecyduje się na publikowanie swoich zdjęć, np. na portalach społecznościowych, doradź mu, aby w statusie prywatności zaznaczyło opcję, która umożliwi oglądanie ich tylko przez znajome osoby.
- Ustal z dzieckiem, jakie materiały może publikować w internecie i z kim może się komunikować.
-Porozmawiaj o ustawieniach prywatności w różnych serwisach, z których korzysta twoje dziecko. Zadbaj, aby tylko znajomi mieli dostęp do jego profilu.
-Przypomnij dziecku, aby zawsze wylogowywało się z serwisu (portalu społecznościowego, poczty, komunikatora itp.) po zakończeniu sesji. W ten sposób zabezpieczy swoje konto przed niepowołanym dostępem innych osób.
-W przypadku młodszych dzieci, zainstaluj programy ochrony rodzicielskiej i antywirusowe na sprzęcie, z którego dziecko korzysta.
Przede wszystkim interesuj się tym, co twoje dziecko robi w internecie. Buduj wzajemne zaufanie, aby w sytuacji zagrożenia nie wahało się przyjść z tym do ciebie!
CO POWINIENEŚ ZROBIĆ?
KROK PIERWSZY:
REAGUJ WŁAŚCIWIE
Doświadczanie cyberprzemocy może być bardzo bolesne dla dziecka. Od twojej reakcji zależy, czy uda się rozwiązać problem i wyjść z tej trudnej sytuacji. Na początek – nie wpadaj w panikę. Zachowaj spokój i zdrowy rozsądek. Dowiedz się, co dokładnie się stało. Wyjaśnij fakty. Pamiętaj, że twoje dziecko potrzebuje twojego wsparcia i logicznej oceny sytuacji. Nie obwiniaj dziecka o to, co je spotkało – to nie jego wina. Nawet jeśli zdarzyło mu się zachować nieodpowiedzialnie w sieci (np. zamieścić swoje zdjęcie, ujawnić intymne informacje itp.), nikt nie ma prawa wykorzystać tego do krzywdzenia go. Nie odcinaj dziecka od komputera i telefonu.
KROK DRUGI:
SZCZERZE POROZMAWIAJ Z DZIECKIEM
• Zapewnij je, że dobrze zrobiło, mówiąc ci o tym, co się stało.
• Powiedz, że widzisz i rozumiesz, że mogło mu być trudno ujawnić sytuację, która go spotkała.
• Powiedz, że nikt nie ma prawa go krzywdzić i nie powinno czuć się winne z powodu tego, co je spotkało.
• Zapewnij je, że postarasz się mu pomóc i wspólnie zastanowicie się, jakie kroki powinniście podjąć w tej sytuacji.
• Uzgodnij i omów z dzieckiem dokładny plan działania.
• Bądź uważny na pozawerbalne przejawy uczuć dziecka: zażenowanie, skrępowanie, wstyd, lęk, przerażenie, smutek, poczucie winy.
KROK TRZECI:
PORADŹ DZIECKU, JAK SIĘ ZACHOWAĆ
Porozmawiaj z dzieckiem o tym, jak ma się zachować, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa i nie doprowadzić do eskalacji prześladowania. Powiedz mu, aby:
• Nie utrzymywało kontaktu ze sprawcą, nie odpowiadało na e-maile, telefony, nie pisało komentarzy w sieci itp.
• Nie kasowało dowodów: e-maili, SMS-ów, MMS-ów zdjęć, filmów, tylko ci je pokazało.
• Zastanowiło się nad zmianą swoich danych kontaktowych w komunikatorach, zmianą adresu e-mail, numeru telefonu komórkowego itp.
• Zmieniło ustawienia komunikatora tak, żeby nikt spoza listy kontaktów nie mógł się z nim komunikować. Cyberprzemoc włącz blokadę na nękanie
KROK CZWARTY:
ZABEZPIECZ DOWODY CYBERPRZEMOCY
Pomóż dziecku zabezpieczyć dowody cyberprzemocy.
DOWODAMI MOGĄ BYĆ: e-maile, SMS-y i MMS-y, wpisy na stronach internetowych, komentarze do wpisów lub do zdjęć w serwisach społecznościowych, na blogach, w fotogaleriach itp., zdjęcia, grafiki, treści rozmów prowadzonych przy użyciu komunikatorów lub czatów.
KROK PIĄTY:
ZGŁOŚ NARUSZENIE REGULAMINU DO ADMINISTRATORA SERWISU Większość serwisów społecznościowych posiada zapisy w regulaminach dotyczące cyberprzemocy. Przemocowe zachowania, takie jak dręczenie, nękanie, prześladowanie, podszywanie się pod inne osoby i kradzież tożsamości, są zabronione i mogą być zablokowane przez dostawców usługi. Osoba poszkodowana lub świadek przemocy może zgłosić do administratora serwisu naruszenie regulaminu i zażądać interwencji – zablokowania konta agresora, usunięcia szkodliwych treści.
KROK SZÓSTY:
POROZMAWIAJ ZE SPRAWCĄ
Jeżeli wiesz, kto stoi za cyberprzemocą wobec twojego dziecka (np. jest to koleżanka lub kolega ze szkoły czy osiedla), porozmawiaj ze sprawcą i/lub z jego rodzicami. Po pierwsze, da ci to szansę na ustalenie okoliczności zdarzenia, poznanie motywów działania sprawcy oraz na znalezienie rozwiązania konfliktowej sytuacji. Po drugie – współpraca ze sprawcą cyberprzemocy pozwoli na najszybsze usunięcie z sieci szkodliwych materiałów, które tam zamieścił. Niekiedy taka prosta interwencja może okazać się wystarczająca.
KROK SIÓDMY:
PODEJMIJ WSPÓŁPRACĘ ZE SZKOŁĄ Gdy podejrzewasz, że sprawcą przemocy jest uczeń z klasy lub szkoły twojego dziecka, rozważ nawiązanie współpracy z dyrekcją lub nauczycielami. Poinformuj wychowawcę klasy lub pedagoga szkolnego o tym, czego doświadcza twoje dziecko. Wspólnie możecie podjąć działania, które pomogą rozwiązać trudną sytuację i być może uchronią twoje i inne dzieci przed podobnymi zdarzeniami w przyszłości.
KROK ÓSMY:
ZGŁOŚ SPRAWĘ POLICJI Większość przypadków cyberprzemocy nie wymaga powiadamiania policji czy sądu i może być rozwiązywana przy użyciu dostępnych rodzicom i nauczycielom środków wychowawczych. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy sprawca jest znany dziecku i jest nim kolega/koleżanka ze szkoły. W skrajnych przypadkach, jeśli uważasz, że wobec twojego dziecka dopuszczono się przestępstwa lub zagrożone było jego bezpieczeństwo, nie wahaj się i poinformuj policję.
Gdzie szukać pomocy?
800 100 100 – TELEFON DLA RODZICÓW I NAUCZYCI
116 111 – TELEFON ZAUFANIA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
800 12 12 12 – DZIECIĘCY TELEFON ZAUFANIA RZECZNIKA PRAW DZIECKA
Jeśli chciałbyś dowiedzieć się więcej o tym, jak dbać o bezpieczeństwo dziecka w sieci, zachęcamy cię do odwiedzenia stron internetowych instytucji działających na rzecz bezpieczeństwa najmłodszych użytkowników internetu. Znajdziesz na nich ciekawe informacje, materiały i porady dotyczące nie tylko cyberprzemocy.
• Akademia NASK www.akademia.nask.pl
• Program Safer Internet www.saferinternet.pl
• Strona kampanii „Nie zagub dziecka w sieci” www.gov.pl/niezagubdzieckawsieci
• Dyżurnet.pl www.dyzurnet.pl
• Cybernauci www.cybernauci.edu.pl
• Cyfrowobezbezpieczni www.cyfrowobezpieczni.pl
• Fundacja Orange www.fundacja.orange.pl
• Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę www.fdds.pl
bibliografia:
Anna Borkowska „Cyberprzemoc włącz blokadę na nękanie”