Programy prewencyjne
1. RZ¡DOWY PROGRAM OGRANICZANIA PRZESTÊPCZOŚCI I ASPOŁECZNYCH ZACHOWAŃ PN. „RAZEM BEZPIECZNIEJ” (MSWiA)
Program “Razem Bezpieczniej” jest to formuła kompleksowego i
zdecydowanego działania w celu ograniczenia zjawisk i zachowań, które
budzą powszechny sprzeciw i poczucie zagrożenia. Jest to zatem program
pracy zespołowej na rzecz polepszenia jakości życia pod względem
bezpieczeństwa
i zwiększenia dostępu do dobra publicznego, jakim jest bezpieczeństwo.
Program jest też zgodny z zaakceptowanymi przez Radę Ministrów
“Założeniami do opracowania Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015”, których
jednym z priorytetów jest “Budowa zintegrowanej wspólnoty systemu
bezpieczeństwa i zasad współpracy”. W dokumencie tym wskazuje się, że
przy współpracy z lokalnymi społecznościami należy dążyć do tworzenia
efektywnych lokalnych systemów bezpieczeństwa oraz wspierać działania na
rzecz poprawy bezpieczeństwa lokalnego, w szczególności mając na celu
ograniczenie najbardziej dokuczliwej dla obywateli przestępczości
pospolitej.”
Głównymi celami Programu “RAZEM BEZPIECZNIEJ” są:
• Wzrost realnego bezpieczeństwa w Polsce.
• Wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców Polski.
• Zapobieganie przestępczości i aspołecznym zachowaniom poprzez
zaktywizowanie i zdynamizowanie działań administracji rządowej na rzecz
współpracy z administracją samorządową, organizacjami pozarządowymi i
społecznością lokalną.
• Poprawa wizerunku i wzrost zaufania społecznego do Policji i innych
służb działających na rzecz poprawy bezpieczeństwa i porządku
publicznego.
Głównym koordynatorem działań realizowanych w ramach Programu jest
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Dla właściwej realizacji
swych zadań, utworzy – przy wsparciu Komendanta Głównego Policji –
zespół koordynacyjny.
• Na poziomie województwa zadania wynikające z realizacji Programu koordynuje wojewoda, przy pomocy zespołu;
• Jednostki samorządu terytorialnego (na poziomie powiatu i gminy)
powinny włączać się w realizację Programu na zasadzie dobrowolności;
• Na szczeblu powiatu wiodącą rolę w realizacji zadań wynikających z
założeń Programu “RAZEM BEZPIECZNIEJ” powinien pełnić starosta,
przewodniczący komisji bezpieczeństwa i porządku;
• W gminach, zadania w zakresie zapobiegania przestępczości i
zapewnienia porządku inicjuje i realizuje wójt (burmistrz, prezydent
miasta);
• W ramach realizacji poszczególnych zadań mogą być tworzone grupy
robocze złożone z przedstawicieli podmiotów zaangażowanych oraz
specjalistów zaproszonych do współpracy;
• Partnerami administracji rządowej w realizacji Programu będą także organizacje społeczne, kościoły, związki wyznaniowe.
Obszary działania wyznaczone przez Program:
• Bezpieczeństwo w miejscach publicznych i w miejscu zamieszkania;
• Przeciwdziałanie przemocy domowej;
• Bezpieczeństwo w szkole;
• Bezpieczeństwo w środkach komunikacji publicznej;
• Ochrona przed wydarzeniami nadzwyczajnymi lub atakiem terrorystycznym;
• Bezpieczeństwo w ruchu drogowym;
• Bezpieczeństwo w działalności gospodarczej;
• Ochrona dziedzictwa narodowego przed kradzieżami, dewastacją i nielegalnym wywozem za granicę.
BEZPIECZEŃSTWO W MIEJSCACH PUBLICZNYCH I W MIEJSCU ZAMIESZKANIA
Zadania dla Policji:
• Rzetelna analiza stanu służby prewencyjnej Policji, ze wskazaniem
głównych problemów i oceną współpracy ze strażami gminnymi, (miejskimi) i
innymi podmiotami ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego;
• Zintegrowana organizacja i dyslokacja służby oparta o rzetelne analizy
uwzględniające dane i doświadczenia różnych komórek organizacyjnych
Policji oraz mapy zagrożeń opracowywane wspólnie z podmiotami
pozapolicyjnymi, a zawierające informacje m.in. uzyskane w wyniku
konsultacji społecznych, badań potrzeb oraz problemów społeczeństwa:
zapewniająca koordynację działań podejmowanych przez poszczególne komórki organizacyjne Policji;
zapewniająca komunikację między różnymi instytucjami i podmiotami
działającymi na rzecz bezpieczeństwa w celu wspólnego planowania i
koordynacja działań oraz oceny osiągniętych efektów;
• Zwiększenie liczby patroli Policji;
• Aktywny dzielnicowy, jako policjant pierwszego kontaktu,
identyfikujący lokalne problemy bezpieczeństwa i porządku publicznego,
dostarczający ważne dla organizacji służby Policji informacje pochodzące
z rozpoznania rejonu , animujący lokalne inicjatywy na rzecz
bezpieczeństwa;
• Zwiększenie odpowiedzialności Policji (przy zachowaniu integralności i
spójności formacji;) oraz innych podmiotów odpowiedzialnych za
utrzymanie bezpieczeństwa i porządku przed społecznościami lokalnymi.
BEZPIECZEŃSTWO W SZKOLE
Zadania dla Policji:
• Rzetelna analiza i identyfikacja problemów bezpieczeństwa szkolnego
nie tylko na poziomie ogólnym, ale także, w odniesieniu do konkretnych
grup szkół, czy poszczególnych placówek oświatowych i ich okolic.
• Zbudowanie mechanizmów współpracy nauczycieli – rodziców – uczniów
(uczniów w szkołach ponadpodstawowych) i Policji wraz ze strażami
gminnymi (miejskimi) oraz egzekwowanie wzajemnej odpowiedzialności
w realizacji zadań z zakresu bezpieczeństwa w szkole.
• Zwiększenie skuteczności ochrony szkół:
patrole szkolne, w tym tworzenie posterunków w rejonie najbardziej zagrożonym,
powiązanie odpowiedzialności policjantów i strażników gminnych (miejskich) za określone „rejony szkolne”,
upowszechnienie wizyjnego monitorowania wejść do publicznych i
niepublicznych szkół i placówek oświatowych dla dzieci i młodzieży.
• Konsekwentne reagowanie na patologie – budowanie przekonania, że patologie nie są tolerowane i akceptowane.
• Systematyczne kontrolowanie pod względem bezpieczeństwa szkół i okolic, w szczególności dróg do i ze szkoły;
• Edukacja dla bezpieczeństwa.
BEZPIECZEŃSTWO W ŚRODKACH KOMUNIKACJI PUBLICZNEJ
Zadania dla Policji:
• Rzetelna analiza zagrożeń przeprowadzona wspólnie przez Policję, Straż
Graniczną, administrację odpowiedzialną za transport, Straż Ochrony
Kolei, spółki kolejowe, ustalenie szlaków, miejsc, czasu i charakteru
najpoważniejszych zagrożeń.
• Dokonanie podobnej analizy w odniesieniu do publicznej komunikacji
miejskiej we współpracy z administracją samorządową i przy wykorzystaniu
opinii mieszkańców.
• Koordynacja, planowanie i organizacja służby adekwatnie do
zidentyfikowanych zagrożeń. Wykorzystanie do realizacji zadań w
dziedzinie ochrony bezpieczeństwa Straży Granicznej (poza terenami
aglomeracji miejskich).
• Wypracowanie mechanizmów systematycznej oceny efektów działań i dokonywania ewentualnych korekt.
• Promowanie technicznych środków wspierających bezpieczeństwo (np. komunikacyjnych systemów antynapadowych).
OCHRONA PRZED WYDARZENIAMI NADZWYCZAJNYMI LUB ATAKIEM TERRORYSTYCZNYM
Zadania, w tym dla Policji:
• Edukacja społeczna na temat możliwych zagrożeń, symptomów ich
występowania i rozwoju, skutków, właściwych zachowań obywateli oraz
możliwości przeciwdziałania zagrożeniom i ewentualnie udziałuw usuwaniu
ich skutków.
• Budowanie i ciągła aktualizacja algorytmów postępowania służb ratunkowych.
• Ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez służby ratownicze – konferencje, szkolenia.
• Okresowe ćwiczenia służb i ludności w zakresie zachowania w sytuacjach zagrożenia.
• Angażowanie podmiotów pozarządowych w przygotowanie i prowadzenie akcji ratowniczych i humanitarnych.
• Organizowanie społecznych kampanii w zakresie edukacji dotycząca
zagrożeń terrorystycznych i zachowań w przypadku ataku terrorystycznego.
• Opracowanie programów: „Edukacja antykryzysowa” i „Edukacja
antyterrorystyczna” dla szkół i uczelni. Włączenie tej problematyki do
przedmiotu „Edukacja dla bezpieczeństwa”.
• Stworzenie jednolitego i spójnego systemu zarządzania kryzysowego.
• Stworzenie czytelnego systemu zabezpieczenia medycznego na wypadek sytuacji kryzysowej.
• Stworzenie jednolitego systemu szkoleń i ćwiczeń dla podmiotów współdziałających w akcjach ratunkowych.
• Opracowanie i wdrożenie systemu informowania społeczeństwa o zagrożeniach.
BEZPIECZEŃSTWO W RUCHU DROGOWYM
Zadania, w tym dla Policji:
• Zwiększenie liczby i aktywności patroli policyjnych na drogach,
szczególnie w rejonie dużych miast (zintensyfikowanie kontroli w
zakresie wykrywania substancji psychoaktywnych u kierowców).
• Edukacja na rzecz kształtowania świadomego i kulturalnego uczestnika
ruchu drogowego, respektującego prawo i szanującego prawa innych
uczestników tego ruchu.
• Upowszechnianie zasad ratownictwa drogowego.
• Promowanie działań na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
• Zaostrzenie przepisów prawa w stosunku do takich kategorii sprawców
łamiących przepisy Prawa o ruchu drogowym, których naruszanie powoduje
występowanie najcięższych i najczęściej powtarzających się wypadków
drogowych (np. prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu lub środków
odurzających).
• Usprawnienie systemu ściągalności mandatów karnych w kierunku
wykształcenia w kierowcach przeświadczenia o nieuchronności i surowości
kary za naruszanie przepisów.
BEZPIECZEŃSTWO W DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Zadania, w tym dla Policji:
• Zapewnienie czytelności, dostępności i przejrzystości ewidencji
działalności gospodarczej, procesu wydawania zezwoleń i licencji.
• Zorganizowanie rzetelnej i przejrzystej komunikacji między Policjąa przedsiębiorcami dla lepszego zrozumienia się:
włączanie rzetelnych przedsiębiorców do aktywnej współpracy na rzecz bezpieczeństwa;
wspólna identyfikacja najistotniejszych problemów dla bezpiecznego prowadzenia uczciwej działalności gospodarczej.
• Objęcie zwiększonym dozorem policyjnym miejsc, gdzie prowadzenie działalności gospodarczej jest szczególnie zagrożone.
• Systematyczne koordynowanie prac Policji, służb finansowych, służb
inspekcyjnych (sanepid itd.) dla ograniczenia patologii w działalności
gospodarczej.
• Stworzenie przejrzystych i jednoznacznych przepisów podatkowych i celnych.
OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO
Zadania, w tym dla Policji:
• Opracowanie i aktualizacja wykazu obiektów zabytkowych, które należy
objąć szczególną ochroną; (w proces ten włączone powinny być
społeczności lokalne, działania w tym zakresie będą miały także
charakter integrujący).
• Podejmowanie międzyinstytucjonalnych skoordynowanych inicjatyw na
rzecz ochrony zabytków, m.in. wspólnych inspekcji i kontroli obiektów ze
zgromadzonymi dobrami kultury, dokonywanych przez przedstawicieli
wojewódzkich konserwatorów zabytków, Policji i Straży Pożarnej.
• Upowszechnianie nowoczesnych technicznych środków zabezpieczeń (wraz z
monitoringiem), zarówno na wypadek klęsk żywiołowych, jaki przestępczej
działalności człowieka, np. kradzieży, dewastacji.
• Kontynuacja systemowej rejestracji zbiorów wraz z dokumentacją
fotograficzną i opisową, z uwzględnieniem znakowania obiektów ruchomych.
• Przeprowadzanie szkoleń programowych, wydawanie publikacji, współpraca
z wyspecjalizowanymi strukturami resortu kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego.
Wewnętrzne działania policji wynikajace z wyznaczonych zadań:
• zintegrowana organizacja i dyslokacja służby
• analiza stanu służby prewencyjnej
• zwiększenie liczby patroli Policji
• opracowanie nowego modelu dzielnicowego
• zapewnienie spójności realizacji zadań prewencji w skali kraju
• opracowanie i wdrożenie systemu wspomagania informatycznego zakresie organizacji służby prewencyjnej
• promowanie profesjonalizmu i zaangażowania w służbie
• budowa partnerstwa z administracją samorządową
• rejestracja i archiwizacja wszystkich zgłoszeń na numery alarmowe 112 i 997
Adresatem programu, szczególnie w aspekcie edukacyjnym jest szeroko rozumiane społeczeństwo, wybrane grupy tzw. podwyższonego ryzyka: młodzież, osoby starsze, oraz społeczności lokalne.
2. KRAJOWY PROGRAM ZAPOBIEGANIA NIEDOSTOSOWANIU SPOŁECZNEMU I PRZESTÊPCZOŚCI WŚRóD DZIECI I MŁODZIEŻY (MSWiA)
Działania programowe wynikają z konieczności skoordynowania przedsięwzięć wszystkich podmiotów zobligowanych ustawowo do prowadzenia działań zapobiegawczych na rzecz przeciwdziałania niedostosowaniu społecznemu i przestępczości wśród dzieci i młodzieży.
Cele programu:
• Zahamowanie dynamiki wzrostu niedostosowania społecznego oraz przestępczości dzieci i młodzieży.
• Eliminowanie i łagodzenie drastycznych przejawów niedostosowania
społecznego, w szczególności zagrażających zdrowiu oraz życiu dzieci i
młodzieży a także pozostawiających trwałe, niekorzystne dla ich
przyszłości skutki.
Cele ogólne realizowane przez Policję m.in. poprzez:
• Wypracowanie trwałego modelu i podstaw do działań systemowych niezbędnych do:
- rozwiązywania problemów niedostosowania społecznego i przestępczości
dzieci i młodzieży na poziomie centralnym (rządowym), samorządowym oraz
środowiskowym,
- koordynacji międzyresortowej i środowiskowej,
- kontroli i nadzoru nad realizacją programu.
• Wdrożenie programów modułowych stanowiących integralną część Krajowego
Programu Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości
wśród Dzieci i Młodzieży.
• Realizację procedur postępowania nauczycieli i metod współpracy szkół z
Policją, innymi służbami i organizacjami pozarządowymi w sytuacjach
zagrożenia dzieci oraz młodzieży przestępczością i demoralizacją, w
szczególności narkomanią, alkoholizmem i prostytucją.
• Upowszechnienie rekomendowanych programów profilaktycznych.
Rola Policji w realizacji „procedur postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z policją, innymi służbami i organizacjami pozarządowymi, sprowadza się do profesjonalnego reagowania na zdarzenia ujęte w „Procedurach (...)” w ramach ustawowych obowiązków.
Zadania dla Policji:
1. W zakresie strategii edukacyjnych:
a) upowszechnianie wśród uczniów zajęć warsztatowych i treningów zachowań,
b) organizacja kampanii, akcji oraz innych krótkoterminowych programów
profilaktycznych nastawionych na zapobieganie konkretnym zagrożeniom,
c) organizacja dostępnego na telefon i bezpośredniego szkolnego
poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego i życiowego dla dzieci i
młodzieży.
Podmioty odpowiedzialne: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo
Zdrowia, Policja, jednostki samorządu terytorialnego, organizacje
pozarządowe.
2. W zakresie strategii powstrzymujących, w szczególności:
a) upowszechnienie informacji o profilaktycznych funkcjach wymiaru sprawiedliwości oraz służb porządku publicznego,
b) kontrola realizacji obowiązku szkolnego, usprawnienie przepływu informacji o uczniach wagarujących,
c) realizacja programów prewencyjnych.
Podmioty odpowiedzialne: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo
Zdrowia, Ministerstwo Sprawiedliwości i jednostki podległe, Policja – na
wszystkich szczeblach. Realizację programu zaplanowano na lata 2003
–2013.
3. KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2006 – 2016 (MPIPS)
Zadania poszczególnych resortów i służb (w tym Policji) na rzecz przeciwdziałania przemocy, określone są w Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Został on przyjęty Uchwałą Rady Ministrów Nr 162/2006 z dnia 25 września 2006 r. Realizacja programu przewidziana jest na lata 2006 - 2016. Obowiązek jego opracowania i wdrożenia wynika z art. 10 Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Resortem wiodącym w ww. działaniach jest Ministerstwo Pracy i
Polityki Społecznej. W realizacji Programu uczestniczy wiele resortów, w
tym organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości.
Program zakłada działania w sferze: prewencji, prawa, zdrowia, edukacji,
pracy socjalnej. Nakreśla on jedynie ramy i kierunki działań, które
podejmowane będą w obrębie kompetencji resortów, jednostek samorządu
terytorialnego, organizacji pozarządowych i innych podmiotów
niepublicznych. Odnosi się także do autorskich i lokalnych rozwiązań,
dostosowanych do specyfiki potrzeb występujących na danym terenie w
dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Cele programu:
• Ograniczenie skali zjawiska przemocy w rodzinie.
• Zwiększenie skuteczności ochrony ofiar przemocy w rodzinie i zwiększenie dostępności pomocy.
• Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych i korekcyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie.
Program skierowany jest do:
• Ofiar przemocy w rodzinie (w tym dzieci, współmałżonków lub partnerów w
związkach nieformalnych, osób starszych, osób niepełnosprawnych);
• Sprawców przemocy w rodzinie;
• Świadków przemocy w rodzinie.
Realizatorzy programu:
• organy administracji rządowej przy wsparciu państwowych jednostek
organizacyjnych realizujących zadania w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie;
• jednostki samorządu terytorialnego przy współpracy organizacji pozarządowych oraz kościołów i związków wyznaniowych.
Programem zarządza Krajowy Koordynator Realizacji Krajowego Programu
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie wyznaczony przez Ministra Pracy i
Polityki Społecznej. Na szczeblach wojewódzkich realizatorami programu
są wyznaczeni przez wojewodów Wojewódzcy Koordynatorzy Realizacji
Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.
Program zakłada działania Policji w następujących obszarach:
• Diagnozy zjawiska przemocy w rodzinie (zbieranie informacji
dotyczących rozmiarów zjawiska, badanie skuteczności pomocy udzielanej
rodzinom dotkniętym przemocą i istniejącej infrastruktury instytucji
udzielających pomocy, rozpoznanie potrzeb szkoleniowych), działania
informacyjne (kampanie społeczne, obalające mity i stereotypy oraz
propagujące skuteczne metody powstrzymywania przemocy, ograniczenie
przekazów propagujących stosowanie przemocy w mediach, wprowadzenie do
programów szkolnych treści uświadamiających zagrożenia i
upowszechniających pozytywne postawy w rodzinie).
• Szkolenia służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy.
Poszerzenie programów kształcenia zawodowego o treści dotyczące przyczyn
i skutków przemocy, opracowanie programów edukacyjnych skierowanych do
społeczeństwa, opracowanie procedur, przygotowanie pakietów
szkoleniowych dla służb i następujących grup pracowników: policjantów,
sędziów, prokuratorów, kuratorów sądowych, pracowników socjalnych,
członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.
• Izolowania sprawców od ofiar i stosowanie procedury NK.
• Wspierania ofiar w przezwyciężaniu sytuacji kryzysowej oraz przerwaniu
cyklu przemocy (opracowanie i realizacja programów ochrony ofiar z
udziałem Policji, prokuratury, kuratorów sądowych, opracowanie programów
terapeutycznych dla ofiar, zabezpieczenie odpowiednich warunków do
przesłuchań dzieci i w miarę możliwości osób dorosłych – tzw.
„Niebieskie pokoje”).
• Tworzenia organizacyjnych i kadrowych warunków do udzielania
profesjonalnej pomocy ofiarom przemocy (rozwój sieci instytucji
wspierających ofiary, w tym: ośrodków i specjalistycznych ośrodków
wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, punktów konsultacyjnych,
ośrodków interwencji kryzysowej, domów dla matek z dziećmi i kobiet w
ciąży), oraz zwiększenia dostępności informacji o placówkach pomocowych.
4. NARODOWY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWI¡ZYWANIA PROBLEMóW ALKOHOLOWYCH NA LATA 2006-2010 (MSWIA)
W narodowym programie Policja realizuje zadania przypisane Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji, w tym głównie w sprawie: podnoszenia kompetencji pracowników resortu w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych. Ponadto zbierania danych, prowadzenia edukacji publicznej w zakresie problemów alkoholowych.
5. KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA LATA 2006-2010 (MSWIA)
Policja realizuje zadania przypisane Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji w obszarach: zwiększenie zaangażowania administracji rządowej w przeciwdziałanie narkomanii oraz wspieranie rozwoju lokalnej polityki przeciwdziałania narkomanii, podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych i możliwości zapobiegania zjawisku.